❄️ Dr. W EP 229: "ประคบเย็น (Cryotherapy) หลังผ่าตัด... 'ยาดี' หรือแค่ 'ยาหลอก'? 🧊 Meta-analysis (2025) ชี้: ผลลัพธ์ 'ไม่สำคัญ' ทางคลินิก!"

สวัสดีครับ! Dr. W กลับมาอีกครั้งครับ! ถ้ามีอะไรที่เป็น "มาตรฐานสากล" ที่สุดหลังการผ่าตัดกระดูกและกล้ามเนื้อ (เช่น ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า, ผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า) สิ่งนั้นก็คือ... "การประคบเย็น" (Cryotherapy) หรือการใช้เครื่องเป่าลมเย็นครับ

ความเชื่อดั้งเดิม (The "Common" Belief)

➡️ เราถูกสอนและเชื่อกันมาตลอดว่า: น้ำแข็งคือสิ่งจำเป็น! ➡️ กลไกที่อ้างถึงก็คือ มันช่วยให้เส้นประสาทชา (ลดปวด), ทำให้เส้นเลือดหดตัว (ลดบวม), และลดกระบวนการเผาผลาญของเซลล์ (ป้องกันการบาดเจ็บซ้ำซ้อน) ➡️ เราจึงเชื่อว่าการประคบเย็นคือ "ยา" ที่ช่วยลดปวด ลดบวม และทำให้เราฟื้นตัวได้เร็วขึ้น...

แต่... แม้เราจะใช้มันกันอย่างแพร่หลาย หลักฐานงานวิจัยที่ผ่านมากลับ "ไม่ชัดเจน" และ "ขัดแย้ง" กันเองอย่างมาก บางงานวิจัยก็ว่าดี บางงานวิจัยก็ว่าไม่ต่างจากไม่ทำอะไรเลย

📘 การศึกษาวิจัย: การรวบรวมหลักฐานครั้งใหญ่ (The New Meta-analysis)

Meta-analysis โดย Miranda และคณะ (2025) ตีพิมพ์ในวารสาร British Journal of Sports Medicine (BJSM) ซึ่งถือเป็นหนึ่งในวารสารที่ดีที่สุดในโลก...

นักวิจัยได้ทำการรวบรวมงานวิจัยคุณภาพสูง (Randomized Controlled Trials - RCTs) ถึง 28 ฉบับ เพื่อหาคำตอบสุดท้ายว่า การประคบเย็นหลังการผ่าตัด ส่งผลต่อ 4 ปัจจัยหลักอย่างไร:

ความเจ็บปวด (Pain Intensity)

พิสัยการเคลื่อนไหว (Range of Motion - ROM)

อาการบวม (Swelling)

การใช้งานร่างกาย (Function)

📊 ผลลัพธ์... เมื่อ "ผลทางสถิติ" สวนทางกับ "ผลทางคลินิก"!

นี่คือจุดที่สำคัญที่สุดของ EP นี้ครับ เราต้องแยกแยะระหว่าง "ความแตกต่างทางสถิติ" (Statistical Significance - แค่ตัวเลขในคอมพิวเตอร์มันต่างกัน) กับ "ความแตกต่างที่สำคัญทางคลินิก" (Minimum Clinically Important Difference - MCID) (ซึ่งหมายถึง "ค่าความเปลี่ยนแปลงที่น้อยที่สุดที่ตัวคนไข้เองรู้สึกได้จริงๆ ว่ามันดีขึ้น")

และนี่คือสิ่งที่พวกเขาค้นพบ:

1. ด้านความเจ็บปวด (Pain):

Cryotherapy "ลดปวดได้จริง" (ทางสถิติ)

แต่!... มันลดปวดได้แค่ -0.77 ถึง -0.84 แต้ม (บนสเกล 0-10)

ในขณะที่ค่า MCID (ที่คนไข้จะรู้สึกว่า "เออ หายปวดขึ้นจริง") ถูกกำหนดไว้ที่ 2 แต้ม

⭐ สรุปง่ายๆ: มันลดปวดได้จริง แต่ "น้อยเกินไป" จนคนไข้แทบไม่รู้สึกถึงความแตกต่างครับ!

2. ด้านการใช้งานร่างกาย (Function):

Cryotherapy "ช่วยเพิ่ม Function ได้จริง" (ทางสถิติ)

แต่!... มันเพิ่มคะแนน Function ได้แค่ 3.45 แต้ม

ในขณะที่ค่า MCID (ที่คนไข้จะรู้สึกว่าใช้งานร่างกายได้ดีขึ้นจริง) คือ 11 แต้ม

⭐ สรุปง่ายๆ: มันไม่ได้ช่วยให้คนไข้กลับไปใช้งานร่างกายได้ดีขึ้นอย่างมีความหมายครับ

3. ด้านพิสัยการเคลื่อนไหว (ROM) และ อาการบวม (Swelling):

ROM: พบว่าช่วย "เพิ่ม" ROM ได้ในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง (Small to medium improvements) (ซึ่งก็ถือเป็นผลดี)

Swelling: พบว่าช่วย "ลดบวม" ได้เล็กน้อยในระยะสั้น แต่หลักฐานก็ "อ่อนมาก" (Low certainty)

💡 Dr. W's Take: ข้อคิดจาก Dr. W

➡️ สรุปจาก Meta-analysis ที่ใหญ่ที่สุดนี้คือ: Cryotherapy (การประคบเย็น) ที่เราใช้กันอย่างแพร่หลายหลังผ่าตัดนั้น... ให้ประโยชน์ที่ "น้อยมาก" และ "ไม่มีความหมายสำคัญทางคลินิก" (Not Clinically Meaningful) ครับ

➡️ มันไม่ใช่ "ยา" วิเศษที่ช่วยลดปวด ลดบวม หรือเร่งการฟื้นฟูได้อย่างที่เราคิด มันอาจจะเป็นแค่ "ตัวช่วยปลอบประโลม" (Comfort measure) เท่านั้น

➡️ หลักฐานโดยรวมยังอยู่ในระดับ "ต่ำถึงปานกลาง" (Very low to moderate certainty) เพราะงานวิจัยส่วนใหญ่ที่ผ่านมายังมีอคติ (Bias) สูง

➡️ สรุปทางคลินิก: แนวทางปฏิบัติ (Clinical guidelines) ควรระมัดระวังในการ "แนะนำ" ให้ใช้เป็นกิจวัตร... เงิน, เวลา, และความพยายามของคนไข้ อาจจะควรถูกใช้ไปกับ "ยาขนานเอก" ที่แท้จริง นั่นคือ "การออกกำลังกายเพื่อฟื้นฟู" (Active Rehabilitation) และ "การให้ความรู้" (Education) ครับ

📖 References

➡️ Miranda, J. P., Figueiredo, R. C. C., Saragiotto, B., & Oliveira, V. C. (2025). Effectiveness of cryotherapy on pain intensity, range of motion, swelling and function in postoperative care of musculoskeletal disorders: a systematic review and meta-analysis of RCTs. British Journal of Sports Medicine.

➡️ Aggarwal, A., Adie, S., Harris, I. A., et al. (2023). Cryotherapy following total knee replacement. Cochrane Database of Systematic Reviews, 9:CD007911.

➡️ Klintberg, I. H., & Larsson, M. E. (2021). Shall we use cryotherapy in the treatment in surgical procedures, acute pain, or long-term dysfunction? A systematic review. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 27:368–87.

➡️ Algafly, A. A., & George, K. P. (2007). The effect of cryotherapy on nerve conduction velocity, pain threshold and pain tolerance. British Journal of Sports Medicine, 41:365–9.

➡️ Kwiecien, S. Y., & McHugh, M. P. (2021). The cold truth: role of cryotherapy in injury treatment and recovery. European Journal of Applied Physiology, 121:2125–42.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บ้านใจอารีย์คลินิกกายภาพ มี 2 สาขา

!!ยินดีให้คำปรึกษา ฟรี!!

📌สาขา เยาวราช

-แผนที่ : https://g.co/kgs/kXSEbT

-โทร : 080 425 9900

-Line : https://lin.ee/6pVt7JG

📌สาขา เพชรเกษม81

-แผนที่ : https://g.co/kgs/MVhq7B

-โทร : 094 654 2460

-Line :https://lin.ee/cl1hNqe