Dr. W EP. 117 ท่า 'MRCAR' เปิดช่องหมอนรองฯ! ✨ ช่วยลดอาการปวดร้าวลงขาจากหมอนรองทับเส้น?🧐

🧐สวัสดีครับ! Dr. W กลับมาอีกครั้งครับ! วันนี้เราจะมาคุยกันเรื่องที่หลายคนอาจกำลังเผชิญอยู่ หรือเคยได้ยินบ่อยๆ นั่นคืออาการ "ปวดร้าวลงขา" (Radiculopathy) หรือที่เรียกกันติดปากว่า "ไซอาติก้า" (Sciatica) ซึ่งสาเหตุยอดฮิตก็หนีไม่พ้น "หมอนรองกระดูกสันหลังทับเส้นประสาท" (Lumbar Disc Prolapse/Herniation) ครับ

เมื่อหมอนรองกระดูกเคลื่อนไปกดทับเส้นประสาทใน "ช่องกระดูกสันหลัง" (Lumbar Intervertebral Foramen - LIVF) ก็จะทำให้เกิดอาการปวดร้าว ชา หรืออ่อนแรงตามแนวเส้นประสาทนั้นๆ ได้ แต่! รู้ไหมครับว่า ขนาดของช่อง LIVF เนี่ย มันไม่ได้คงที่ตลอดเวลา มันสามารถ "เปลี่ยนแปลงได้" ตามท่าทางของหลังเราครับ นี่จึงเป็นที่มาของแนวคิดการรักษาแบบประคับประคองด้วย "การจัดท่าเพื่อลดการกดทับเส้นประสาท" (Positional Decompression) ซึ่งเป็นเทคนิคหนึ่งทางกายภาพบำบัดครับ

มีงานวิจัยใหม่ที่น่าสนใจมากๆ โดย Raffet และคณะ เค้าไปศึกษาประสิทธิภาพของท่าจัดเฉพาะที่ชื่อว่า "Modified Reversed Contralateral Axial Rotation" หรือเรียกย่อๆ ว่า "MRCAR" ว่ามันช่วย "เปิด" ช่อง LIVF และลดการกดทับเส้นประสาทได้จริงไหม โดยใช้เครื่อง 3D-CT Scan มาช่วยยืนยันเลยครับ!

 💢ท่า MRCAR คืออะไร? ทำยังไง?

ท่า MRCAR นี้พัฒนาต่อยอดมาจากแนวคิดเดิมๆ โดยผสมผสานการเคลื่อนไหวของลำตัวใน 3 ระนาบ (ก้ม-เงย, เอียงซ้าย-ขวา, บิดซ้าย-ขวา) เพื่อให้เกิดการ เปิดช่อง LIVF ได้มากที่สุด ครับ โดยมีหลักการจัดท่าดังนี้:

1. นอนตะแคงทับข้างที่ไม่ปวด: เพื่อหลีกเลี่ยงการกระตุ้นอาการ

2. หนุนหมอนใต้เชิงกราน: ใช้หมอนรูปลิ่มแข็งๆ หนุนใต้เชิงกราน (ขอบบนหมอนอยู่เหนือปีกสะโพก) เพื่อให้เกิดการ เอียงลำตัว (Side bending) ไปทางด้านที่ไม่ปวด

3. บิดลำตัวกึ่งคว่ำ: หมุนลำตัวส่วนบนไปในทิศทาง ตรงข้าม กับการหมุนของเชิงกราน (Contralateral axial rotation) และเอียงตัวไปด้านไม่ปวด

4. จัดขา:

    ◾️ขาบน (ข้างที่ปวด): เหยียดสะโพกและเข่าให้ตรง อาจให้คนไข้ช่วยออกแรงดันขาไปด้านหลังและลงล่างเบาๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของท่า (Self-augmented maneuver)

    ◾️ขาล่าง (ข้างไม่ปวด): งอสะโพกและเข่าประมาณ 90 องศา เพื่อช่วยให้เชิงกรานและหลังส่วนล่างนิ่ง

5. จัดแขน: กางไหล่ทั้งสองข้าง 90 องศา วางแขนท่อนบนบนเตียง งอศอก 90 องศา ให้แขนท่อนล่างห้อยสบายๆ ข้างเตียง เพื่อไม่ให้รบกวนการบิดตัว

6. การนำไปใช้: แนะนำให้คนไข้จัดท่านี้ 4 ครั้งต่อวัน ครั้งละ 20 นาที เป็นการรักษา

หลักการคือ ท่านี้จะรวมเอาการ ก้มตัว + เอียงตัวไปฝั่งตรงข้าม + บิดตัวไปฝั่งตรงข้าม ซึ่งเรารู้กันอยู่แล้วว่าแต่ละท่าช่วยเปิดช่อง LIVF ได้ พอเอามารวมกันในท่า MRCAR ก็ยิ่งเพิ่มประสิทธิภาพในการ (Synergistic effect) ช่วยขยายช่อง LIVF ลดแรงกดต่อเส้นประสาท เพิ่มเลือดไหลเวียน และลดการอักเสบได้ครับ ท่านี้อาจเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับคนที่ ไม่ถูกกับท่าแอ่นหลัง (Extension exercises) ที่มักใช้ในแนวคิด Centralization ด้วยครับ

 💭เค้าทดสอบกันยังไง? (Methods สรุปย่อ)

นักวิจัยนำผู้ชายอายุน้อย (20-40 ปี) 90 คน ที่มีภาวะหมอนรองทับเส้นข้างเดียว (ระดับ L3/4, L4/5, หรือ L5/S1) มาทำการ 3D-CT Scan เพื่อวัดขนาด พื้นที่หน้าตัดของช่อง LIVF (CSA) และวัดมุม การยกขาเหยียดตรง (SLR test) ซึ่งบ่งบอกความตึงตัวของเส้นประสาท ใน 3 ภาวะ:

 ◾️ครั้งที่ 1: ท่านอนหงายปกติ (Baseline)

 ◾️ครั้งที่ 2: ขณะจัดท่า MRCAR (วัดผลทันที)

 ◾️ครั้งที่ 3: ขณะจัดท่า MRCAR อีกครั้ง หลังจาก ให้คนไข้กลับไปทำท่านี้เองที่บ้านเป็นเวลา 48 ชั่วโมง (วันละ 4 ครั้ง ครั้งละ 20 นาที)

 ♥️ผลลัพธ์... ที่เกิดขึ้น! (Results)

 ผลทันที (ครั้งที่ 2 vs ครั้งที่ 1):

    ◾️แค่จัดท่า MRCAR ปุ๊บ... ขนาดช่อง LIVF (CSA) เปิดกว้างขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติ (p=0.001) ทันที!

    ◾️มุม SLR ก็ เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ด้วย (p=0.001) แปลว่าเส้นประสาทขยับได้คล่องขึ้น ไม่ตึงเท่าเดิมแล้ว!

 ⚫️ผลหลังใช้งาน 48 ชม. (ครั้งที่ 3 vs ครั้งที่ 2 & 1):

 ◾️ยิ่งไปกว่านั้น! พอให้คนไข้กลับไปทำท่านี้เองแค่ 2 วัน กลับมาวัดใหม่ในท่า MRCAR... พบว่าขนาดช่อง LIVF (CSA) ยิ่งเปิดกว้างขึ้นไปอีก! และมุม SLR ก็ เพิ่มขึ้นมากกว่าเดิมอีก!! อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.001)

 ◾️ตัวอย่างเช่น: ที่ระดับ L4/L5 ค่าเฉลี่ย CSA เพิ่มจาก 0.171 cm² เป็น 0.566 cm² (เพิ่มกว่า 3 เท่า!) และมุม SLR เฉลี่ยเพิ่มจาก 35.2° เป็น 69.6° (เพิ่มเกือบเท่าตัว!)

 💢บทสรุปและข้อคิดจาก Dr. W (Conclusion & Takeaways)

 ⬛️งานวิจัยนี้แสดงให้เห็น "หลักฐานเชิงประจักษ์" จากภาพ 3D-CT Scan เลยว่า ท่า MRCAR สามารถช่วย "เปิด" ช่องกระดูกสันหลัง (LIVF) และลดการกดทับเส้นประสาทได้จริง ทั้งในแบบทันทีที่จัดท่า และมีผลต่อเนื่องหลังการนำไปใช้ระยะสั้นๆ ซึ่งสอดคล้องกับมุม SLR ที่ดีขึ้นด้วย

 ⬛️นี่อาจจะเป็น "เทคนิคทางเลือกแบบไม่ผ่าตัด" ที่มีศักยภาพสำหรับผู้ป่วยหมอนรองกระดูกทับเส้นที่มีอาการปวดร้าวลงขา โดยเฉพาะในกลุ่มที่อาจจะไม่ตอบสนองต่อการรักษาแบบอื่น หรือไม่สามารถทนท่าแอ่นหลังได้

 ⬛️แต่... ข้อควรระวัง! (Limitations):

    ◾️งานวิจัยนี้ทำใน "ผู้ชาย อายุน้อย" เท่านั้น ผลอาจไม่เหมือนกันในผู้หญิง, คนสูงอายุ, หรือคนที่มีลักษณะทางกายภาพต่างกัน

    ◾️ยัง ไม่มีกลุ่มควบคุม ที่ไม่ได้ทำท่า MRCAR เพื่อเปรียบเทียบผลทางคลินิกจริงๆ

    ◾️เป็นการวัดผล ระยะสั้นมากๆ (48 ชั่วโมง) ยังจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมว่าท่านี้ช่วยลดอาการปวด, เพิ่มความสามารถในการใช้งาน, หรือส่งผลดีต่อคุณภาพชีวิตใน ระยะยาว ได้จริงหรือไม่ และมากน้อยแค่ไหน

    ◾️ยังต้องการงานวิจัยแบบ RCT ที่มีกลุ่มควบคุมและติดตามผลระยะยาว เพื่อยืนยันคุณค่าทางคลินิกของท่า MRCAR นี้อย่างแท้จริง

โดยสรุป: ท่า MRCAR เป็นเทคนิคที่น่าสนใจมาก มีหลักการทางชีวกลศาสตร์รองรับ และผลการศึกษาเบื้องต้นจาก 3D-CT Scan ก็ดูดีมากๆ ครับ แต่อย่างไรก็ตาม ยังถือว่าเป็นข้อมูลใหม่ที่ ต้องรอการศึกษาเพิ่มเติม เพื่อยืนยันผลทางคลินิกระยะยาว ก่อนจะนำมาใช้เป็นมาตรฐานทั่วไปครับ การปรึกษาแพทย์และนักกายภาพบำบัดเพื่อประเมินความเหมาะสมเป็นรายบุคคลยังคงเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดเสมอนะครับ!

♥️References

 1. Raffet, A., Laslett, M., Lee, R., Khaled, N., Mohamed, G. A. M., Sayed, H. Y., Omar, A. H., Hawana, M. M., Ali, M. M., Elhafez, S. M., ElMeligie, M. M., & Fawaz, H. E. (2025). A nerve root decompression position identified by 3D CT scan: the modified reversed contralateral axial rotation position for patients with lumbar disc prolapse. Journal of orthopaedic surgery and research, 20(1), 386. https://doi.org/10.1186/s13018-025-05762-8

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บ้านใจอารีย์คลินิกกายภาพ มี 2 สาขา

!!ยินดีให้คำปรึกษา ฟรี!!

📌สาขา เยาวราช

-แผนที่ : https://g.co/kgs/kXSEbT

-โทร : 080 425 9900

-Line : https://lin.ee/6pVt7JG

📌สาขา เพชรเกษม81

-แผนที่ : https://g.co/kgs/MVhq7B

-โทร : 094 654 2460

-Line :https://lin.ee/cl1hNqe