😊 Dr. W EP. 171: "ลดปวดกล้ามเนื้อหลังออกกำลังกาย (DOMS) ด้วย 'ท่าขยับเส้นประสาท'? 🤔 งานวิจัยมีคำตอบ!"

สวัสดีครับ! Dr. W กลับมาอีกครั้งครับ! อาการปวดระบมกล้ามเนื้อหลังออกกำลังกาย หรือ DOMS เป็นสิ่งที่นักกีฬาและผู้ที่ออกกำลังกายทุกคนน่าจะคุ้นเคยกันดี มันคืออาการปวดกล้ามเนื้อ, ฟังก์ชันการทำงานที่ลดลง, และการอักเสบที่เกิดขึ้นหลังจากการออกกำลังกายที่หนักหรือรูปแบบใหม่ๆ (Exercise-Induced Muscle Damage - EIMD) ซึ่งมักจะขัดขวางประสิทธิภาพในการซ้อมครั้งต่อไปและกระทบการใช้ชีวิตประจำวัน (Cheung et al., 2003)

ที่ผ่านมา เรามักจะใช้การยืดกล้ามเนื้อ, การนวด, หรือการพัก เพื่อจัดการกับอาการ DOMS แต่มีเทคนิคหนึ่งในทางกายภาพบำบัดที่เรียกว่า "Neurodynamic Mobilization (NM)" หรือการขยับเพื่อเพิ่มความคล่องตัวของระบบประสาท ที่มีงานวิจัยชี้ว่าอาจช่วยบรรเทาอาการ DOMS ได้ (Vaidya et al., 2020; Kim et al., 2018) แต่คำถามที่น่าสนใจคือ... ถ้าเราทำ NM "ก่อน" ที่จะไปออกกำลังกายหนักๆ ล่ะ? มันจะช่วย "ป้องกัน" ไม่ให้เกิด DOMS ที่รุนแรงได้หรือไม่?

🔬 เจาะลึกงานวิจัย (Sozlu et al., 2025)

มีงานวิจัย โดย Sozlu และคณะ (2025) ที่ทำการศึกษาแบบ Randomized, Single-blinded, Placebo-controlled trial เพื่อตอบคำถามนี้โดยเฉพาะครับ! (อ้างอิง Sozlu et al., 2025)

➡️ Aim (เขาอยากรู้อะไร?):

เพื่อประเมิน "ผลในเชิงป้องกัน (Preventive effect)" ของโปรแกรมการทำ Neurodynamic Mobilization ของเส้นประสาท Femoral (Femoral nerve NM) เป็นเวลา 3 สัปดาห์ ต่อการเกิดอาการ DOMS ที่กล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า (Quadriceps)

➡️ Who participated? (ใครเข้าร่วม?):

ชายสุขภาพดีที่ไม่เคยฝึกเวทเทรนนิ่งมาก่อน 34 คน (อายุ 20-32 ปี)

แบ่งเป็น 2 กลุ่ม: กลุ่มที่ทำ NM จริง (NM group, n=17) และกลุ่มที่ทำ NM หลอก (Placebo NM group, n=17)

➡️ What did they do? (เขาทำอะไรกันบ้าง? ):

ในช่วง 3 สัปดาห์แรก ผู้เข้าร่วมจะได้รับการทำ NM หรือ NM หลอก ทั้งหมด 9 ครั้ง

⭐ กลุ่ม NM จริง (ภาพซ้าย - A): นักกายภาพบำบัดเป็นผู้ทำให้ โดยผู้เข้าร่วมจะนอนตะแคงเอาข้างที่ไม่ถนัดลง นักกายภาพฯ จะค่อยๆ งอเข่าและเหยียดสะโพกของขาด้านบนไปด้านหลังจนกระทั่งผู้เข้าร่วมรู้สึกตึงหรือเจ็บเล็กน้อย แล้วค้างไว้ 3 วินาที ทำ 3 เซต เซตละ 10 ครั้ง

⭐ กลุ่ม NM หลอก (ภาพขวา - B): อยู่ในท่านอนตะแคงเหมือนกัน แต่จะให้เหยียดเข่าตรง แล้วกางสะโพกขึ้นตรงๆ ค้างไว้ 3 วินาที (เป็นท่าที่ไม่ได้สร้างแรงตึงต่อเส้นประสาท Femoral โดยตรง)

การกระตุ้นให้เกิด DOMS: หลังจากผ่านไป 3 สัปดาห์ ผู้เข้าร่วมทุกคนจะถูกพาไปออกกำลังกายกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้าข้างถนัด โดยการให้ออกแรงต้านการเหยียดเข่าแบบ Eccentric (ต้านขณะที่กล้ามเนื้อยืดออก) บนเครื่อง Isokinetic จำนวน 300 ครั้ง!! (โหดมากครับ เพื่อให้แน่ใจว่าเกิด DOMS จริงๆ)

➡️ What was measured? (วัดผลอะไรบ้าง?):

วัดก่อนทำ, หลังทำทันที (0 ชม.), และที่ 24, 48, 72 ชั่วโมง:

😖 อาการปวดกล้ามเนื้อ (Muscle soreness): วัดด้วย Visual Analog Scale (VAS)

💪 ความทนต่อแรงกด (Pressure Pain Threshold - PPT):

🦘 ฟังก์ชันกล้ามเนื้อ (Muscle function): วัดด้วย One-leg hop test

🩺 สารชีวภาพในเลือด (Biomarkers): Creatine Kinase (CK), Lactate Dehydrogenase (LDH) (สารบ่งชี้การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ) และ IL-6, TNF-α (สารบ่งชี้การอักเสบ)

📊 ผลลัพธ์... NM ช่วยป้องกัน DOMS ได้จริงไหม? (The Results!)

ใช่เลยครับ! หลังจากผ่านการออกกำลังกายสุดโหดไปแล้ว กลุ่มที่ได้รับการทำ NM มาก่อนเป็นเวลา 3 สัปดาห์ มีผลลัพธ์ที่ดีกว่ากลุ่มที่ทำ Placebo ในแทบทุกด้าน:

😖 ปวดกล้ามเนื้อน้อยกว่า: แม้อาการปวดจะพุ่งสูงสุดที่ 24 ชั่วโมงเหมือนกัน แต่กลุ่ม NM มีคะแนนความปวดที่ ต่ำกว่าอย่างมีนัยสำคัญ ในทุกช่วงเวลาหลังออกกำลังกาย (เจ็บน้อยกว่านั่นเอง!)

💪 ทนต่อแรงกดได้ดีกว่า: ค่า PPT ของกลุ่ม NM ลดลงน้อยกว่ากลุ่ม Placebo มาก (เจ็บน้อยกว่าเวลากด) และฟื้นตัวกลับสู่ภาวะปกติได้ภายใน 72 ชม.

🦘 ฟังก์ชันกล้ามเนื้อดีกว่า: ประสิทธิภาพในการทำ One-leg hop test ของกลุ่ม NM ลดลงน้อยกว่า กลุ่ม Placebo อย่างชัดเจน

🏃‍♂️ ฟื้นตัวเร็วกว่า: ฟังก์ชันการทำงานของกล้ามเนื้อในกลุ่ม NM ฟื้นตัวกลับสู่ระดับเดิมได้ภายใน 24 ชั่วโมง เท่านั้น! ในขณะที่กลุ่ม Placebo ต้องใช้เวลาถึง 72 ชั่วโมง!

🧬 การอักเสบ (IL-6) น้อยกว่า: ระดับของสารสื่ออักเสบ IL-6 ในกลุ่ม NM เพิ่มขึ้นน้อยกว่ากลุ่ม Placebo อย่างมีนัยสำคัญ

➡️ สิ่งที่ไม่แตกต่างกันมากนัก: ไม่พบความแตกต่างที่ชัดเจนระหว่างกลุ่มสำหรับค่า TNF-α, CK, และ LDH ซึ่งชี้ว่า NM อาจจะไม่ได้ "ป้องกันการบาดเจ็บทางกายภาพของกล้ามเนื้อ" โดยตรง แต่ไปมีผลต่อ "การตอบสนองต่อความเจ็บปวดและการอักเสบ" มากกว่า

🤔 กลไกที่เป็นไปได้... มันทำงานอย่างไร? (Possible Mechanisms)

ผลทางกลศาสตร์ (Mechanical Effects): NM ช่วยเพิ่มความคล่องตัวและการไหลเวียนภายในเส้นประสาท (Axoplasmic flow) ซึ่งอาจช่วย ระบายสารสื่ออักเสบและของเสียออกจากบริเวณกล้ามเนื้อที่เสียหายได้เร็วขึ้น

ผลทางสรีรวิทยา (Physiological Effects):

NM อาจจะไปกระตุ้นตัวรับความรู้สึกเชิงกล (Mechanoreceptors) ในเส้นประสาท ซึ่งช่วย ยับยั้งสัญญาณความเจ็บปวด (Inhibit nociceptive pathways) ไม่ให้ส่งไปที่สมองได้มากเท่าเดิม (Pain modulation)

อาจจะช่วยกระตุ้นการหลั่งสารลดปวดตามธรรมชาติของร่างกาย (Endogenous opioids)

อาจจะช่วยให้ระบบประสาทมีการปรับตัว (Neural adaptations) ทำให้สามารถกระจายภาระงานไปยังใยกล้ามเนื้อต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ลดความเค้นที่เกิดกับใยกล้ามเนื้อแต่ละเส้น

💡 Dr. W's Take: ข้อคิดจาก Dr. W และการนำไปใช้

➡️ นี่เป็นการค้นพบที่น่าตื่นเต้นมากครับ! มันเปลี่ยนมุมมองของเราต่อ Neurodynamics จากเดิมที่เป็นเพียง "เครื่องมือในการรักษา" อาการปวดจากเส้นประสาทที่มีอยู่แล้ว ไปสู่การเป็น "เครื่องมือในการเตรียมความพร้อมและป้องกัน (Preventive/Preparatory tool)" ได้ด้วย!

➡️ การประยุกต์ใช้:

สำหรับนักกีฬาหรือคนที่กำลังจะเริ่มต้นโปรแกรมการออกกำลังกายที่หนักหน่วง การทำ NM สำหรับกลุ่มเส้นประสาทที่เกี่ยวข้องเป็นประจำ "ก่อน" ที่จะเข้าสู่ช่วงฝึกหนัก อาจจะช่วย ลดความรุนแรงของ DOMS, ทำให้ฟื้นตัวระหว่างรอบซ้อมได้เร็วขึ้น, และช่วยให้สามารถฝึกได้อย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ตัวอย่างเช่น ถ้าคุณจะเริ่มโปรแกรม Squat หนักๆ การทำ Femoral nerve NM เป็นประจำในช่วง 2-3 สัปดาห์ก่อนหน้า อาจจะช่วยให้คุณผ่านช่วง DOMS ที่ทรมานไปได้ง่ายขึ้น

➡️ ทำความเข้าใจผลลัพธ์: สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจว่า NM ไม่ได้ช่วย "ป้องกันไม่ให้กล้ามเนื้อเสียหาย" (ค่า CK, LDH ไม่ต่างกันมาก) แต่มันช่วย "ลดอาการปวดและการอักเสบที่เกิดจากการเสียหายนั้น" ซึ่งในทางปฏิบัติแล้ว นี่คือสิ่งที่นักกีฬาส่วนใหญ่ต้องการ!

📖 References :

➡️ Sozlu, U., Basar, S., Semsi, R., Akaras, E., & Dincel, A. S. (2025). Preventive effect of the neurodynamic mobilization technique on delayed onset of muscle soreness: a randomized, single-blinded, placebo-controlled study. BMC Musculoskeletal Disorders, 26, 464.

➡️ Cheung, K., Hume, P. A., & Maxwell, L. (2003). Delayed onset muscle soreness: treatment strategies and performance factors. Sports Medicine, 33(2), 145-164.

➡️ Vaidya, T., Agrawal, P., & Banga, K. (2020). Comparison of neurodynamic mobilization and foam rolling on delayed onset muscle soreness. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 24(4), 1-6.

➡️ Romero-Moraleda, B., González-García, J., Cuéllar-Rayo, Á., et al. (2019). Effects of neurodynamic mobilization and foam rolling on recovery from delayed onset muscle soreness. Journal of Strength and Conditioning Research, 33(7), 1853-1860.

➡️ Kim, Y. G., Lee, J. H., & Kim, S. Y. (2018). Effects of neurodynamic mobilization on muscle soreness and recovery after eccentric exercise. Physical Therapy in Sport, 34, 83-89.

➡️ Coppieters, M. W., & Butler, D. S. (2008). Neurodynamic mobilization: physiological and clinical effects. Manual Therapy, 13(3), 213-221.

➡️ Butler, D. S. (2000). The Sensitive Nervous System. Noigroup Publications.

➡️ Shacklock, M. (2005). Clinical Neurodynamics: A New System of Musculoskeletal Treatment. Elsevier Health Sciences.

➡️ Bialosky, J. E., Bishop, M. D., & Price, D. D., et al. (2009). The mechanisms of manual therapy in the treatment of musculoskeletal pain: a comprehensive model. Manual Therapy, 14(5), 531-538.

➡️ Ellis, R. F., & Hing, W. A. (2008). Neural mobilization: a systematic review of randomized controlled trials with an analysis of therapeutic efficacy. Journal of Manual & Manipulative Therapy, 16(1), 8-22.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บ้านใจอารีย์คลินิกกายภาพ มี 2 สาขา

!!ยินดีให้คำปรึกษา ฟรี!!

📌สาขา เยาวราช

-แผนที่ : https://g.co/kgs/kXSEbT

-โทร : 080 425 9900

-Line : https://lin.ee/6pVt7JG

📌สาขา เพชรเกษม81

-แผนที่ : https://g.co/kgs/MVhq7B

-โทร : 094 654 2460

-Line :https://lin.ee/cl1hNqe